Jakingarriak

Arantza (Alt.271m): 591 biztanleko herria (2022), Nafarroako Foru Komunitatearen parte da. Berrizaundik (Igantziko Bentak) abiatzen den bide estu batetik sartzen da bertara, Irun-Iruñea bidean, eta malkartsua da. Iruñetik 75 kilometrora dago, Donostiatik 50 kilometrora, Irundik 30 kilometrora eta Baionatik 60 kilometrora. Arantzako lurraldea iparraldean Lesakarekin, ekialdean Igantzi eta Sunbillarekin, hegoaldean Ituren eta Zubietarekin eta mendebaldean Goizuetarekin mugatzen da.
Egun, abere hazkuntzak nekazaritzak baino indar gehiago du baina gutxi dira hortik bakarrik bizi direnak. Gehienak, Bera eta Lesakako industrialdeetan aritzen dira lanean.
Herriko Etxeko plazatik, Goiko karrika 100 metroz zeharkatuko dugu. Ezkerretara, Beheko karrika hartuko dugu, Apezenea Denda Okindegiaraino jaitsiz, eta Galtzada izeneko bidezidor horri jarraituko diogu Eguzkilde auzoan errepidea gurutzatu arte. Arantzako Edar eraikin handiaren paretik igaroko gara, eta ondotik, eskuinetara, pista Ekialdetik jarraituko dugu, 1,5km-tik, Landondo Arrata ibaia inguratuz. Errepidearekin bat egingo dugu 150m-tan eta ezkerretik bidezidor bat hartuko dugu eraikinak utziz gure eskuinaldean (Alt 140m), 2,5km-tara San Juan XARera, horretako urak larruazaleko gaixotasunak sendatzeko famatuak dira, eta hemen, urteko prozesioan, ekainaren 24tik eguerdi arte, meza bat egiten da leizean, eta jende anitzek oinak bustitzen dituzte eta hiru iturrietarik edaten dute, tradizioaren arabera.
Ehunka metrotik jarraituko dugu, bidexka zoragarri horretatik, eta harrobiarekin bat egiten duen bide bat gurutzatuko dugu gure ezkerretik, eta iparralderantz, Igantzi herriraino (Alt.210m, 5 km) jarraituko dugun bide bati helduko diogu. Ostatu bat elizaren aitzinean irekia, horra hor aitzaki ona , geldialdi bat egiteko kafesne apardun bat dastatzeko.
Igantzitik atera eta Lesakara joateko bi aukera: autobusa hartu edo bidezidorren labirinto bati jarraitu, bigarrena aukeratuko dugu. Tabernako nagusiagandik informazioa hartu ondoren, Latsaga karrikatik jarraituko dugu 500 metrotan gora, eta Arribillaga auzoko bidegurutzean iparralderantz doan bidezidorra segituko dugu oihanpean, 250 metrotan. Bidexka batean amaituko den bide batetik Aierdi Eremuko puntu gorenera iritsiko gara (Alt 360m, 6,5km).
Bidezidor xume honi jarraituko diogu kilometro bat. Tentsio ertaineko elektrika hari baten azpitik igaro ondoren, eta justu beste hari bat baino lehen, Pikuko bordatik jaisten den bidezidorra hartuko dugu eta LESAKA herriraino iritsiko gara (Alt 70m, 10km).
LESAKAk 2.752 biztanle ditu (2022), eta merezi du bertan gelditzea, bere hirigune historikoa zaintzen jakin baitu, egiazko euskal etxe tipikoekin. Lehengo bizilekuak, kalezuloak eta mendien gaineko ikuspegiak eskaintzen ditu. San Martin de Tours eliza, gotiko eta barrokoaren nahasketarekin, inguruko garrantzitsuenetako bat da katedral kutsuarekin.
Herri handi hau bisitatu ondoren, Elizagibeleko karrikan zehar jarraituko dugu, Aritxulegi errepide zabalaren paraleloan doan bidean barna, San Salvador ermita baino 150m lehenagoko bidegurutzea arte. Zementuzko bide berdeak Burni Olara eramango gaitu. Eskuinetik, N-121-A errepide bazterrean 150 metrotik ibiliko gara eta gero kontu handiz zeharkatuko dugu, ezkerrera goiti doan pista bat hartzeko, kilometro batez, Arizbarrada auzoraino. Gero, Apati auzora eramango gaituen goranzko bidexka bati jarraituko diogu, eta Monoko bordaraino segituko dugu (puntu gorena, Alt 455m, 16km).
Etxalar (19km) herri ederra gure begien aitzinean agertzen zaiku, pistari jarraikiz, bere berdetasunean kuzkurturik dagoen herriraino jaitsiko gara. Tabernetako terrazak beteta daudela dirudi, mahai batek zain egon behar du bertan, eta lehen garagardo freskoa ontsa baloratu beharko genuke.

Galeria